Ամիդ (Դիարբեքիր)
Դիար -երկիր և բաքր -արաբ, ցեղանուն, բուն անունը`Ամիդ, Ամիթ, Էմդ, քաղաք Մեծ Հայքի Ծոփք նահանգում, Արևմտյան Տիգրիսի կորույթի աջ ափին, Հայկական Տավրոսի հվ. Ճյուղից իջած հրահոսքի ծայրին: Դիարբեքիրի հիմնադրման ժամանակն անորոշ է: Աքքադական սեպաձև արձանագրություններում հիշատակվում է Ք.ա. երկրորդ հազարամյակի վերջին /Ամեդու անունով/:
Ք.ա. IX դարում հիշատակվում է որպես Բիա-Զամանի կոչվող իշխանության կենտրոն: Ք.ա. IX-VIII դարերում Ուրարտական թագավորության գերիշխանության ներքո մասնակցել է հակաասորեստանյան պայքարին: Ք.ա. 330-ական թթ. Թիգլապալասար III թագավորը գրավել և դարձրել է Ասորեստանի /Տուրաանի տուն/ անունով կուսակալության կենտրոն: Ասորեստանյան տիրակալության քայքայումից հետո Դիարբեքիրը մնացել է Հայաստանին: 332 թ. Կոստանդինոս Մեծ կայսրը վերակառուցել է քաղաքի ամրությունները, այն դարձրել է հռոմեական ռազմակայան:
Դեռևս վաղ միջնադարում Դիարբեքիրը հայ մշակույթի կենտրոն էր: Այստեղ է գրել Հայոց մարզպան Վահան Մամիկոնյանին հղած իր հռչակավոր Թուղթը մատենագիր Ղազար Փարպեցին: Դիարբեքիրում կար 7 հայկական վարժարան, որից երկուսը պատկանում էին եկեղեցուն, մյուսները համապատասխանաբար`Անձնվեր, Հայրենասիրաց, Մեսրոբյան, Պատանյաց և Համազգային ընկերություններին:
XIX դարի վերջին Դիարբեքիրում ապրում էր 10 հզ. հայ:
- Դիրաբեքիրի պարիսպները
-
Դիարբեքիրի ամրությունները կառուցվել են միմյանց անշաղախ ագուցված վիթխարի քարերից: 8կմ երկարություն, 10մ բարձրություն և 5մ լայնություն ունեցող պարիսպը /դեռևս հինականում կանգուն/ մի կողմից հարում է հնագույն բերդի քառանկյունաձև զանգվածին, մյուս կողմից` Տիգրիս գետի տասնակամար կամրջին: Պարիսպն ունեցել է 72 բարձրաբերձ ու կիսաբոլոր աշտարակ /խորհրդանշել են Քրիստոսի 72 աշակերտներին/, որոնցից 12-ը եղել են առավել հաստ ու բարձր /խորհրդանշել են 12 առաքյալներին/:
- Պատկերադարան
-
Մենք շնորհակալ կլինենք, եթե դուք կիսվեք այս հոդվածով:
Նորությունները Ձեր փոստին:
Անիտուրը հրավիրում է:
